آیا آمریکا قصد حمله به ونزوئلا را دارد؟ | سرنگونی نیکولاس مادورو به سبک حمله به تاسیسات هستهای ایران
رویداد۲۴ | لیلی پیری- نیکولاس مادورو، رئیسجمهور ونزوئلا، بعد از آنکه ایالات متحده دستور داد بزرگترین ناو جنگی جهان به دریای کارائیب اعزام شود، گفت آمریکا میخواهد «یک جنگ تازه میسازد». اما آیا واقعا آمریکا در حال تدارک یک حمله زمینی به ونزوئلاست؟
در ونزوئلا چه خبر است؟
آمریکا ناو هواپیمابر «یواساس جرالد آر فورد» (USS Gerald R. Ford) را به دریای کارائیب اعزام کرده است. اعزام این ناو که میتواند تا ۹۰ هواگرد حمل کند، به این منطقه به معنای افزایش عظیم نیروهای آمریکا در حوزه کارائیب است.
ایالات متحده تاکنون ۱۰ حمله هوایی علیه شناورها در این منطقه انجام داده و میگوید این بخشی از «جنگ با قاچاقچیان مواد مخدر» است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، مادورو را متهم کرده که رهبر یک «سازمان قاچاق مواد مخدر» است؛ در ونزوئلا نگرانی از یک حمله نظامی با هدف سرنگون کردن مادورو رو به افزایش است؛ رهبری که سالهاست دشمن سیاسی ترامپ محسوب میشود.
ایالات متحده پس از انتخابات ۲۰۲۴ ونزوئلا، مادورو را رهبر قانونی آن کشور نمیشناسد، و معتقد است مادرو در یک انتخابات «غیر آزاد و غیر منصفانه» پیروز شده است.
پنتاگون روز جمعه اعلام کرد که ناو هواپیمابر جرالد آر فورد را در حوزه «فرماندهی جنوبی» ارتش آمریکا مستقر خواهد کرد؛ حوزهای که آمریکای مرکزی، آمریکای جنوبی و حوزه کارائیب را شامل میشود.
شان پارنل، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا گفت که این نیروهای اضافهشده «قابلیتهای جدیدی برای مختل کردن قاچاق مواد مخدر و تضعیف و از هم پاشاندن سازمانهای جنایتکار فراملی» دارند و قابلیتهای قبلی را تقویت میکنند.
در پی این اقدام، مادورو در سخنرانیاش آمریکا را متهم کرد که در پی «یک جنگ ابدی جدید» است.
او به رسانه دولتی گفت: «گفتند دیگر هرگز وارد جنگ نمیشوند، و حالا خودشان دارند یک جنگ میسازند.»
ناوهایی به اندازه بحران موشکی کوبا
از زمان بحران موشکی کوبا، آمریکا این همه کشتی جنگی به کارائیب نفرستاده بود. هماکنون حدود ۶۵۰۰ تفنگدار دریایی و ملوان آمریکایی در منطقه مستقرند و از هشت ناو نیروی دریایی و ۳۵۰۰ نیروی دیگر در اطراف پشتیبانی میکنند. با رسیدن ناو فورد، تعداد کشتیهای آمریکا در کارائیب تقریباً به اندازه ناوگانی خواهد بود که تابستان امسال برای دفاع از اسرائیل در برابر موشکهای ایران اعزام شد.
این ناوگروه توان نظامی بسیار بیشتری از آنچه برای مقابله با قاچاقچیان مواد مخدر نیاز است دارد؛ اما در عوض میتواند برای انجام حملات هوایی مستمر در داخل ونزوئلا ایدهآل باشد.
برایان کلارک، افسر بازنشسته نیروی دریایی و پژوهشگر مؤسسه هادسن، به آتلانتیک گفته: «تنها کاری که میشود با یک ناو هواپیمابر کرد، حمله به اهداف زمینی است؛ چون برای تعقیب قایقهای کوچک کارایی زیادی ندارد. اگر بخواهید به داخل ونزوئلا حمله کنید، ناو بهترین راه است، چون در منطقه پایگاه زمینی کافی ندارید.»
ترامپ بارها از احتمال «اقدام زمینی» در ونزوئلا نامیده صحبت کرده است.
او اوایل همین هفته گفت: «الان داریم به اقدام زمینی فگر میکنیم، چون در دریا اوضاع کاملاً تحت کنترل ماست.»
آمریکا حضور هوایی خودش را هم در منطقه تقویت کرده است. رسانههای غربی وجود چندین هواگرد نظامی آمریکا را در سراسر پورتوریکو شناسایی کردهاند.
سیانان گزارش داده ترامپ در حال بررسی این است که تأسیسات تولید کوکائین و مسیرهای قاچاق مواد مخدر داخل ونزوئلا را مستقیماً هدف قرار دهد؛ اما هنوز تصمیم نهایی نگرفته است.
کارشناسان نظامی آمریکایی میگوید که برای رهگیری محمولههای مواد مخدر در دریا، معمولاً نیازی به نیرویی در این ابعاد که آمریکا اکنون مستقر کرده وجود ندارد.
پیت هگزث، وزیر دفاع آمریکا، روز جمعه گفت در یک عملیات در کارائیب «شش رهبر حوزه قاچاق مواد و ترور» کشته شدهاند.
او گفت قایق هدفگرفتهشده متعلق به «ترنت د آراگوا» بوده است — یک سازمان جنایتکار که پایگاهش در ونزوئلاست و وزارت خارجه آمریکا آن را بهعنوان «گروه تروریستی» معرفی کرده است.
بیشتر بخوانید:
از تاسیس کارخانه تا فروشگاه زنجیرهای/ آیا ونزوئلا، برای ایران سرزمین فرصتهاست؟
معامله تحریمیها و خشم تحریمکننده/ ماجرای حرکت نفت کشهای ایرانی به سمت ونزوئلا چیست؟
این حمله هوایی تازهترین مورد از حملات دولت ترامپ علیه آنچه «قاچاقچیان مواد مخدر» میخواند، بود؛ حملاتی که از اوایل سپتامبر آغاز شدهاند. بیشتر این حملات در سواحل آمریکای جنوبی و کارائیب انجام شده، اما روز پنجشنبه و جمعه، آمریکا در اقیانوس آرام هم حملاتی انجام داده است. در پی این حملات، تا کنون دستکم ۴۳ نفر کشته شدهاند.
کارشناسان پرسشهایی درباره مشروعیت حقوقی این حملات از سوی آمریکا مطرح کردهاند. کریستوفر ساباتینی، کارشناس آمریکای لاتین و پژوهشگر ارشد در اندیشکده چتهم هاوس، به بیبیسی گفته: «همه این ماجرا با هدف تغییر رژیم در ونزوئلا است. احتمالاً قرار نیست [آمریکا]حملهٔ زمینی تمامعیار انجام دهد؛ امید این است که این فقط ارسالِ پیام باشد.»
او استدلال کرد هکه این نمایش قدرت نظامی با هدف «ایجاد ترس» در ارتش ونزوئلا و حلقه نزدیک مادورو انجام میشود، تا آنها علیه او اقدام کنند.
الیوت آبرامز، نماینده ویژه دولت ترامپ در امور ونزوئلا در دور اول ریاستجمهوریاش، گفت این مأموریت ضدمواد مخدر در واقع «کمپینی برای آزمودن میزان مقاومت رژیم» است. هدف، شکستن صفوف نیروهای نظامی وفادار به مادوروست تا برخی از آنان جدا شوند. او گفته: «فکر این است که مقامات بگویند مادورو سقوط میکند، اما من لازم نیست با او سقوط کنم.»
اعضای کنگره آمریکا — هم دموکرات و هم جمهوریخواه — نگرانیهای جدی درباره مبنای حقوقی این حملات و اختیارات رئیسجمهور برای صدور چنین دستورهایی مطرح کردهاند.
۱۰ سپتامبر، ۲۵ سناتور دموکرات در نامهای به کاخ سفید نوشتند که دولت چند روز پیش از آن یک شناور را هدف قرار داده «بدون اینکه شواهدی ارائه کند که افراد حاضر در آن شناور یا محمولهاش تهدیدی علیه ایالات متحده بودهاند».
رند پال، سناتور جمهوریخواه از کنتاکی، هم استدلال کرده که چنین حملاتی نیاز به مجوز کنگره دارد. ترامپ گفته است که او اختیار قانونی برای صدور این دستورات را دارد.
او روز چهارشنبه به خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «ما اجازه انجام این کار را داریم، و اگر [عملیات]زمینی انجام بدهیم، ممکن است آن موقع موضوع را به کنگره ببریم.»
همزمان با افزایش تجهیزات نظامی آمریکا در منطقه، لحن مقامات کاخ سفید علیه نیکولاس مادورو تهدیدآمیزتر شده است. یک منبع نزدیک به دولت ترامپ به نشریه سمافور گفته است که همکاری با کنگره «تنها زمانی انجام میشود که جنازه مادورو در اختیار آمریکا باشد».
تهدیدهای مستقیم و نامههای استغاثه مادورو
هیچیک از حملات تا کنون وارد خاک ونزوئلا نشده و همگی در آبهای بینالمللی انجام شدهاند. مادورو نامههایی با عناوین «عالیجاب ترامپ» ارسال کرده و خواستار کاهش تنش شده و حتی وعده داده نفت و منابع کشورش را برای صلح ارائه دهد. اما حاضر نیست از قدرت کناره گیرد و هیچکس در دولتش هم چنین قصدی ندارد. اوایل ماه جاری، واشنگتن آخرین دیپلمات خود را از کاراکاس فراخواند.
ترامپ نیز در روزهای اخیر صراحتاً گفت: «بهزودی اقدام زمینی در ونزوئلا انجام خواهد شد.»
او افزود قصد ندارد برای این کار از کنگره مجوز بگیرد: «لزومی نمیبینم اعلام جنگ بگیرم. ما فقط کسانی را که مواد مخدر وارد کشورمان میکنند میکشیم. همین. آنها مرده خواهند بود.»
«عملیات دکمه بزن و منفجر کن»
کارشناسان نظامی متفقالقولاند که آمریکا احتمالاً قصد اشغال زمینی مانند افغانستان یا عراق را ندارد، بلکه خود را برای عملیاتی «فشار دکمه و تماشا کن» آماده میکند — مشابه حملات هوایی به تأسیسات هستهای ایران. منابع آگاه گفتهاند برخی اهداف احتمالی، زیرساختهای مرتبط با قاچاق مواد مخدر در خاک ونزوئلا هستند.
اما چنین عملیاتی خطرات زیادی دارد. از زمان آغاز حملات، ونزوئلا جنگندههای F-16 خود را بر فراز ناوشکنهای آمریکایی در منطقه به پرواز درآورده است. در صورت ورود به حریم هوایی ونزوئلا، خلبانان آمریکایی احتمالاً با سامانههای دفاع هوایی مادورو روبهرو خواهند شد.
کارشناسان بر سر میزان آمادگی این سامانهها اختلافنظر دارند، اما همگی معتقدند ارتش ونزوئلا دارای شبکهای از پدافندهای ضدهوایی، یگانهای مجهز به توپهای ضدهوایی و سامانههای دفاعی قابلحمل است. علاوه بر این، سیستم موشکی دوربردی دارد که میتواند هواپیماها و موشکهای بالستیک را ساقط کند.
جف رمزی، کارشناس ونزوئلا در اندیشکده شورای آتلانتیک، هشدار داده که حتی اگر این حملات به فروپاشی رژیم منجر شود، گروههای مسلح وفادار به دولت میتوانند کشور را وارد جنگ داخلی خونینی شبیه لیبی پس از سقوط قذافی در ۲۰۱۱ کنند.
او به نشریه آتلانتیک گفته «در نهایت باید راهی پیدا شود تا فشار عظیمی که مادورو زیر آن قرار دارد، به سمت یک نتیجه صلحآمیز و دموکراتیک هدایت شود. میتوان بدون شلیک موشک تاماهاوک به این هدف رسید.»
نیکلاس مادرو راننده اتوبوس رئیسجمهوری غیر قانونی است که با سرکوب مردم مخالف بصورت خشن و دیکتاتور مآبانه برسر قدرت است. 
